Michael Dudok de Wit: Ένας ανατρεπτικός animator υποψήφιος για Oscar

Πριν λίγες μέρες μας ανακοινώθηκαν επίσημα οι υποψηφιότητες για τα κινηματογραφικά βραβεία Oscar. Στη κατηγορία Αnimated Feature Film είναι υποψήφια μια ταινία που έχει σαρώσει σε σημαντικά φεστιβάλ animation, με τίτλο “The Red Turtle”. Η ταινία διάρκειας 80 λεπτών είναι μια συμπαραγωγή του Studio Ghimbli, CN4 Productions,Prima Linea Productions, Why Not Productions, Wild Bunch, Arte France Cinema και Belvision.

Η ταινία αφορά έναν άνθρωπο που ζει σε ένα τροπικό,ακατοίκητο νησί. Ο άντρας προσπάθησε να φύγει από το νησί, φτιάχνοντας μια σχεδία όμως μια κόκκινη χελώνα του τη διέλυσε. Στη συνέχεια, όσες φορές και αν προσπάθησε ο άντρας να φύγει η χελώνα πάντα του έφερνε εμπόδια. Μετά από μια σειρά γεγονότων, η χελώνα μεταμορφώνεται σε γυναίκα και ο πρωταγωνιστής την ερωτεύεται. Το ζευγάρι παρόλο που συνεχίζει να ζει στο έρημο νησί, αποκτάει και ένα παιδί. Το παιδί αναπτύσσει πολύ καλή σχέση με τις χελώνες, οι οποίες τελικά το βοηθάνε να φύγει από το νησί. Το τέλος είναι πολύ συγκινητικό και ανατρεπτικό.

Το σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Michael Dudok de Wit. Γεννημένος στην Ολλανδία το 1953, ο Michael Dudok de Wit από τη παιδική του ηλικία ζωγράφιζε πολύ, για αυτό και σπούδασε στο University of Creativity Arts στο Surrey στη Νότια Αγγλία. Όταν ήταν φοιτητής κατάλαβε, ότι του αρέσουν οι τέχνες που έχουν αφηγηματικό χαρακτήρα, όπως τα comics, τα κινούμενα σχέδια και η εικονογράφηση. Ο De Wit αυτό που ξεχωρίζει στη τέχνη του animation είναι ο συνδυασμός ήχου και εικόνας, αλλά και η ιδιαίτερη κινηματογραφική του γλώσσα.

Άλλες πολύ σημαντικές ταινίες του Michael Dudok de Wit είναι “Ο μοναχός και το ψάρι” ( 1994), “Πατέρας και κόρη”(2000) και το “Άρωμα του τσαγιού” (2006). Το “Άρωμα τσαγιού” είναι μια πειραματική ταινία, όπου μια κουκκίδα κινείται σε ένα χώρο δισδιάστατο και υπερβατικό. Ο τρόπος που κινείται η κουκκίδα στο χώρο είναι σαν να χορεύει ανάμεσα στα σχέδια. Όλη η ταινία είναι ζωγραφική με τσάι, για αυτό και τα χρώματα είναι γήινα. Η κουκκίδα και τα άλλα σχέδια που βρίσκονται στο χώρο είναι σε σκούρα καφέ απόχρωση ενώ το φόντο σε μπεζ απόχρωση. Εκ πρώτης όψεως η αισθητική της ταινίας θυμίζει κινέζικη ζωγραφική, κυρίως τη τεχνική της σινικής μελάνης, όπου απεικονίζονται <<μινιμαλιστικά>> τοπία που αποτελούνται κυρίως από περιγράμματα, οι γραμμές δεν είναι ισόπαχες, ακόμα και η ίδια γραμμή μπορεί να έχει διαφορετικά πάχη. Συνήθως οι γραμμές σβήνουν απαλά στο τελείωμα τους. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στο “Άρωμα τσαγιού” οι γραμμές μοιάζουν πάτα πολύ με τις αντίστοιχες της κινέζικης τέχνης. Βέβαια εντοπίζονται και κάποιες διαφορές, για παράδειγμα οι γραμμές δεν περιγράφουν κάτι συγκεκριμένο παρά μόνο αφηρημένα σχήματα. Γενικότερα όμως αισθητική της ταινίας σε οπτικό επίπεδο συμφωνεί με τις προαναφερθείσες τέχνες διότι χρησιμοποιεί <<αρνητικό χώρο>>, είναι ο κενός χώρος που σε κάποια καρέ είναι κυρίαρχος. Σε συνέντευξή του στο Oxian Review 1 ο Ολλανδός animator δήλωσε ότι σε ηλικία 20 ετών ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με την Ιαπωνική τέχνη και καλλιγραφία.

Ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό στις ταινίες του Michael Dudok de Wit είναι ότι χρησιμοποιεί κλασσική μουσική, η οποία συνδυάζεται απόλυτα με τον χαρακτήρα που δρα. Παραδείγματος χάρη στο “Άρωμα του τσαγιού” η κουκκίδα

κινείται με μεγάλη ακρίβεια με τη ροή της μουσικής, κινείται ρυθμικά όπου πρέπει ή σταματάει στις παύσεις. Η μουσική είναι γραμμένη από τον μουσικό συνθέτη Corelli, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος δημιουργός στο <<Oxian Review>> τη συγκεκριμένη μουσική την άκουσε τυχαία στο ραδιόφωνο και σκέφτηκε ότι θα ταίριαζε πολύ στη ταινία του. Μουσική εκτέλεση είχε ξανά επιλέξει ο De Wit στο έργο του << Ο καλόγερος και το ψάρι>> και σε αυτή την ταινία παίζει σπουδαίο ρόλο η μουσική, διότι βοηθά στην εξέλιξη της αφήγησης. Επιπροσθέτως και σε αυτό το έργο εντοπίζονται επιρροές από τον κινέζικο πολιτισμό τόσο σε επίπεδο περιεχομένου και τεχνικό. Σε επίπεδο περιεχομένου διότι η ιστορία λαμβάνει χώρα σε ένα βουδιστικό μοναστήρι και η αφήγηση είναι μια αλληγορία που σχετίζεται με την Ζεν φιλοσοφία. Σε οπτικό επίπεδο ο De Wit χρησιμοποιεί νερομπογιές σε ανοιχτές αποχρώσεις και εδώ αφήνει πολύ κενό χώρο στις εικόνες του, παραλείπει τα δευτερεύοντα διακοσμητικά στοιχειά και κρατάει μόνο τα βασικά.

1 Sarah Molinoff,<<A beautiful language>>, Oxian Review, Issue 9, 11/5/2009